Vragen over de regeling Mijnbouwschade Groningen

Afkortingen en begrippen

Eigenaar: De eigenaar van een gebouw, zoals bedoeld in art. 1 van de Woningwet. Woningcorporaties zijn uitgesloten.

Gebouw: bouwwerk dat een voor mensen toegankelijke overdekte geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt. Voor meer informatie: wetten.overheid.nl.

IMG: Instituut Mijnbouwschade Groningen. Het IMG regelt de schadeafhandeling. Zie voor meer informatie: www.schadedoormijnbouw.nl.

NCG: Nationaal Coördinator Groningen. Zij zorgen dat Groningers uiterlijk in 2023 weten of hun woning voldoet aan de veiligheidsnorm of niet. Samen met gemeenten en eigenaren zorgen ze ervoor dat alle noodzakelijke versterkingen in 2028 zijn afgerond. Voor meer informatie: www.nationaalcoordinatorgroningen.nl.

Toevoeging: Een beslissing van de Raad voor Rechtsbijstand waarmee iemand een advocaat of mediator krijgt toegewezen.

Waarom is er een subsidieregeling en wat houdt deze in?

Eigenaren van een gebouw hebben behoefte aan onafhankelijke juridische bijstand bij het traject tot schadevergoeding of versterking van hun gebouw. Er is gekeken hoe dat zou kunnen. De Raad voor Rechtsbijstand heeft in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid en in overleg met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een subsidieregeling vastgesteld. Met deze regeling hebben eigenaren recht op een gratis advocaat of mediator bij hun versterkings- en/of schadevergoedingstraject.

Wanneer geldt de Regeling Mijnbouwschade Groningen?

De regeling geldt (met terugwerkende kracht) per 1 juli 2023 en heeft voorlopig geen einddatum. Ook als u al een procedure heeft lopen, kunt u gebruik maken van deze regeling.

Aan welke voorwaarden moet ik voldoen?

U moet eigenaar zijn van een gebouw, zoals een woning. Verder moet er sprake zijn van schade of van noodzakelijke versterking als gevolg van de mijnbouwschade (gaswinning en gasopslag) in Groningen of Drenthe. De regeling is voor u bedoeld als u een particulier of een kleine ondernemer bent. Woningcorporaties zijn uitgesloten.

Zijn er kosten aan verbonden?

Nee. Er zijn voor u geen kosten aan verbonden. De advocaat mag ook geen kosten bij u in rekening brengen. Een uitzondering zijn de eventuele griffierechten. Griffierechten zijn de kosten die u moet betalen aan de rechtbank bij de start van uw procedure.

Wat als ik voor deze regeling al geld heb betaald aan de advocaat?

Als een advocaat of mediator al vóór 1 juli 2023 voor u werkte én nu onder de voorwaarden van deze regeling gaat werken, dan kunt u de eerder betaalde kosten terugkrijgen. Dit is mogelijk zolang er nog geen beslissing is genomen op het lopende bezwaar of beroep.

Wanneer rechtsbijstand voor versterking en wanneer voor schadevergoeding?

Voor de toevoeging maakt het niet uit. Wel maakt de Raad voor Rechtsbijstand onderscheid tussen beide trajecten om een zo goed mogelijke match tussen u en de advocaat/mediator tot stand te brengen. Meer informatie over de verschillende trajecten kunt u vinden op de websites van IMG en NCG.

Welke advocaat of mediator mag ik kiezen?

Als u zich aanmeldt bij de Raad voor Rechtsbijstand met het verzoek om een advocaat of mediator, dan zoeken wij drie geschikte advocaten of mediators uit. U kunt dan daaruit kiezen. Als u liever een andere advocaat of mediator wilt, is dat ook mogelijk. Wel moet deze aan de voorwaarden voldoen die zijn verbonden aan deze regeling. Lees hierover meer informatie.

Mag ik mijn eigen advocaat houden?

Ja. Om in aanmerking te komen voor een gratis rechtsbijstand moet de advocaat of mediator wel onder deze regeling willen werken.

Hoe en waar kan ik me aanmelden als gedupeerde?

U kunt zich aanmelden bij de Raad voor Rechtsbijstand via het matchingformulier.

Welke informatie en documenten heeft de Raad van mij nodig?

Als u het matchingformulier invult, hebben wij alle informatie die voor de aanmelding nodig is. Uw advocaat zal zorgen dat wij eventuele aanvullende gegevens krijgen.

Wat kan en mag de advocaat voor mij doen?

De advocaat kan u helpen bij de aanvraag, de zienswijze, een bezwaarprocedure, een beroep bij de rechtbank en/of een hoger beroep. Uiteraard kunt u ook eerst contact opnemen met Stut-en-Steun en/of met de Nationaal Coördinator Groningen (versterking) of het Instituut Mijnbouwschade Groningen (schade). Mocht dat niet tot een oplossing leiden, dan kunt u alsnog een beroep doen op deze regeling.

Ik wil naar een andere advocaat overstappen. Mag dat?

Ja, dat kan. De advocaten moeten bij een overstap onderling afspreken wie welk deel van de vergoeding ontvangt. Uw advocaat kan u daar meer over vertellen.

Als ik een financiële compensatie krijg, moet ik dan achteraf nog de Raad/advocaat betalen?

Nee. Alleen het deel dat het IMG of de NCG eventueel aan u moet betalen voor juridische kosten (advocaat, mediator en/of deskundige), zal worden verrekend. Dit gaat dus om een eventuele proceskostenvergoeding. De vergoeding voor schade/versterking is geheel voor u.

Vaststellings- en uitvoeringsovereenkomsten

Een vaststellingsovereenkomst is een instrument dat soms wordt gebuikt door IMG en NCG . Dit instrument is privaatrechtelijk. Omdat enkel besluiten (dus bestuursrechtelijk) onder de subsidieregeling vallen, valt een vaststellingsovereenkomst dus niet onder deze regeling. Er is dan geen recht op rechtsbijstand onder deze subsidieregeling. Wel kan er mogelijk een reguliere toevoeging worden aangevraagd. Kijk op deze pagina voor meer informatie over inkomenseisen en ander voorwaarden.

Een vaststellingsovereenkomst wordt echter vaak gesloten op basis van een beschikkingsbesluit waarin het bedrag en de voorwaarden staan. Voor een bezwaar en/of beroep tegen dat besluit kan onder deze subsidieregeling wel een toevoeging worden aangevraagd. Er is dan dus recht op gratis rechtsbijstand.

Ook voor het gaan sluiten van een (uitvoerings- of vaststellings)overeenkomst in het kader van een nog te nemen besluit (tot schadevergoeding in natura of tot een vaste vergoeding), is er op basis van de regeling recht op rechtsbijstand.

Bij versterkingswerkzaamheden die niet door of in opdracht van NCG worden uitgevoerd, maar op eigen verzoek in eigen beheer, geldt dat kwesties die voorvloeien uit de overeenkomst van de eigenaar met (bijvoorbeeld) een aannemer niet onder de reikwijdte van de regeling vallen. Hetzelfde geldt bij schade (IMG).

Woningcorporaties, VVE’s en stichtingen

Woningcorporaties: Woningcorporaties zijn uitgesloten van deze subsidieregeling. Dit geldt voor zowel grote als kleine woningcorporaties.

VvE’s: Als het bestuur van de Vereniging van Eigenaren (VvE) met de eigenaren hierover een akkoord heeft bereikt, dan kan het bestuur van de VvE een advocaat en/of mediator aanvragen via deze regeling. Uiteraard enkel indien ook is voldaan aan de andere voorwaarden van de regeling.

Stichting: Als de stichting eigenaar is van een pand dan geldt de regeling ook voor deze stichting.

Waardevermindering woning (WOZ)

Een besluit van het IMG waarin staat dat een eigenaar recht heeft op schadevergoeding voor de waardevermindering van de woning, de zogenoemde waardedalingsregeling, valt onder de subsidieregeling. U heeft in dat geval dus recht op gratis rechtsbijstand. Het is dus niet voldoende dat de gemeente de WOZ-waarde lager heeft vastgesteld en dat dit negatieve gevolgen voor u heeft. Er moet een besluit van het IMG aan ten grondslag liggen. Dan komt u in aanmerking voor rechtsbijstand op basis van deze regeling.

Vallen immateriële schade, bijkomende kosten en gevolgschade ook onder ‘schade’?

Ja. Hier gelden dezelfde voorwaarden als bij directe schade.

Kan ik een beroep doen op deze regeling bij een ‘opname op verzoek’ (versterking/NCG)?

Een opname op verzoek valt niet onder deze regeling. Een beroep op deze regeling kan enkel worden gedaan als de woning binnen het door NCG vastgestelde bevingsgebied ligt. De zogenoemde ‘scope’.

Subsidies: voor verduurzaming en/of versterking

Verduurzamingssubsidies vallen niet onder de werking van de rechtsbijstandregeling. Voor versterkingssubsidies geldt dat wel. Subsidies waarbij zowel sprake is van een verduurzamingselement als een versterkingselement worden voor deze subsidieregeling als versterkingssubsidie beschouwd.

Samengevat: als de subsidie (deels) voor versterking is toegekend dan heeft u daarvoor recht op gratis rechtsbijstand.

Reikwijdte inzake versterkingssubsidies (oude situatie vóór Wet Versterken)

Vóór de inwerkingtreding van de Wet Versterken verstrekte de NCG versterkingssubsidies. Deze subsidiebesluiten zijn gelijkgesteld aan de versterkingsbesluiten van de NCG. Daarom kunt u ook daarvoor gratis rechtsbijstand aanvragen op basis van deze regeling. Ook de SNN (Samenwerkingsverband Noord Nederland) verstrekt versterkingssubsidies. Deze subsidiebesluiten komen gratis ook in aanmerking voor rechtsbijstand op basis van de regeling. Let op! Dit geldt niet voor de verduurzamingssubsidies die SNN verstrekt.

Wat zijn de mogelijkheden als de nieuwbouw of schadeherstel niet goed gaat?

Hierbij moet onderscheid worden gemaakt naar twee situaties. In de eerste situatie is NCG of IMG de opdrachtgever. In de tweede situatie bent u als eigenaar zelf de opdrachtgever nadat u met NCG of IMG heeft afgesproken dat u een bedrag krijgt om zelf de verbouwing of nieuwbouw te kunnen regelen. Dit heeft gevolgen voor de aansprakelijkheid en de toepasbaarheid van deze subsidieregeling.

• Aansprakelijkheidsvraag. Het antwoord op de vraag wie aansprakelijk is, is afhankelijk van wie de opdracht aan de aannemer heeft gegeven. Is dat NCG of IMG dan moet die partij worden aangesproken als er dingen niet goed gaan. Bent u zelf de opdrachtgever ten opzichte van de aannemer? Dan moet u zelf de aannemer(s) aanspreken als er dingen niet goed gaan.
• Toepasbaarheid (reikwijdte) regeling. Heeft u zelf de opdracht gegeven aan de aannemer? Dan gaat het bij problemen om een privaatrechtelijk vraagstuk. Dit valt niet onder deze subsidieregeling. Doet de door IMG of NCG ingeschakelde aannemer dingen niet goed? Dan gaat het over de uitvoering van het besluit door NCG of IMG. In dat geval valt het wel onder de reikwijdte van de regeling.

Wat is mediation?

Bij mediation probeert u samen met de andere partij(en) tot een oplossing te komen onder begeleiding van een mediator. Een mediator zorgt ervoor dat u kunt vertellen wat u dwars zit en dat u er samen uitkomt. Ieders behoeften, zorgen en wensen komen op tafel en worden zorgvuldig afgestemd.

Wie kan mediation aanvragen?

Zowel u als uw eventuele advocaat kunnen mediation aanvragen bij de Raad voor Rechtsbijstand. In beide gevallen is er instemming nodig van de NCG of het IMG. Deze voorwaarde is noodzakelijk voor een kans op een succesvol mediation-traject. De instemming moet schriftelijk zijn, maar verder zijn er geen eisen aan gesteld. Een eenvoudige e-mail is dus ook voldoende.

Wie wordt bedoeld met deskundige?

Er zijn twee typen deskundigen die kunnen worden ingeschakeld: financieel en bouwkundig. Bekijkt u de lijst financieel adviseurs bij de NCG en delijst van bouwkundig deskundigen de lijst van bouwkundig deskundigen van de NCG. Op de website van het IMG is helaas geen overzicht te vinden. Uw advocaat of mediator zal u helpen bij het inschakelen van een deskundige/adviseur.

Kan een advocaat of mediator een deskundige inschakelen en wat zijn de kosten?

Ja. Zij kunnen een deskundige inschakelen. Er zijn geen kosten voor u. De advocaat of mediator stuurt de factuur naar de Raad voor Rechtsbijstand.

Welke organisaties zijn bij deze regeling betrokken en wat doen ze?

Ministerie van Economische Zaken: Dit is (via het ministerie van Justitie en Veiligheid) de opdrachtgever voor deze regeling.

Nationaal Coördinator Groningen (NCG): Zij streven ernaar dat Groningers uiterlijk in 2023 weten of hun woning voldoet aan de veiligheidsnorm of niet. Samen met gemeenten en eigenaren is hun doel dat alle noodzakelijke versterkingen in 2028 zijn afgerond. Meer informatie vindt u op www.nationaalcoordinatorgroningen.nl.

Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG): Het IMG doet de schadeafhandeling. Zie voor meer informatie www.schadedoormijnbouw.nl.

Stut en Steun: Stut-en-Steun is een Steunpunt voor bewoners en MKB-ers die te maken hebben met de gevolgen van mijnbouwactiviteiten in de provincie Groningen en de gasopslag Norg. Het team ondersteunt en begeleidt bewoners in het proces rondom de afhandeling van mijnbouwschade en versterking en beantwoordt grote en kleine vragen die met aardbevingsschade, bouwkundig versterken en de diverse regelingen en subsidies te maken hebben. Het team van Stut-en-Steun bestaat uit professionals met verschillende expertise, waaronder bouwkundig, juridisch en sociaal-maatschappelijk en kent de processen goed. Stut-en-Steun is een onafhankelijke organisatie is er voor de bewoner. Voor meer informatie: www.stutensteun.nl.

Raad voor Rechtsbijstand: De Raad voor Rechtsbijstand heeft op verzoek van en in overleg met het ministerie deze regeling opgesteld en zal deze ook uitvoeren. De Raad voor Rechtsbijstand zorgt dat eigenaren een aanvraag voor een advocaat of mediator kunnen doen zonder dat daar voor hen kosten aan verbonden zijn.

Welke deskundige kan ik inschakelen?

De factuur van de deskundige (tot een maximum van € 3.316,00) kunt u via uw advocaat of mediator declareren bij de Raad. Voorwaarde is dat de deskundige op de lijst staat met erkende deskundigen bij NCG en/of IMG. Of daarop komt te staan. Uw advocaat of mediator kan u hier verder over informeren.

Wat betekenen de begrippen 'versterkingsbesluit' en 'besluiten op norm'?

De NCG kan na de beoordeling van de veiligheid een besluit nemen dat de woning of gebouw moet worden versterkt, hierna volgt een zogenaamd versterkingsbesluit. Ook kan NCG na de beoordeling een besluit nemen dat de woning op norm is, het zogenaamde “besluit op norm”. Er is in het laatste geval geen versterking nodig, waardoor er ook geen versterkingsbesluit wordt genomen door NCG. Bij beide type besluiten, het versterkingsbesluit en het besluit op norm, kunt u gratis rechtsbijstand en/of mediation aanvragen.