Vragen over de subsidieregeling Klokkenluiders

Waarom is deze regeling er?

De Wet Huis voor klokkenluiders (nu: Wet bescherming klokkenluiders) kent twee doelen:

1. Het beschermen van klokkenluiders.

2. Het bijdragen aan het oplossen van misstanden.

Uit het onderzoek naar ervaringen met de wet kwam onder andere naar voren dat de juridische én psychosociale ondersteuning van melders van groot belang kan zijn om de stap te durven nemen om een melding te doen. Melders hebben vaak een kwetsbare positie en dienen ook psychisch te worden begeleid om het doen van een melding ‘draaglijk’ te maken en daarmee de drempel tot het doen van een melding te verlagen.

Daarnaast zijn de kosten van juridische bijstand voor melders vaak een reden om niet verder te gaan met het meldtraject. Melders kunnen de juridische bijstand zich veelal financieel niet veroorloven en een rechtsbijstandsverzekering volstaat vaak niet.

Volgens de onderzoekers zijn juridische en psychosociale ondersteuning voor de melder van groot belang en draagt het goed organiseren van de ondersteuning bij aan het bereiken van de doelen van de wet.

Wanneer heb ik recht op kosteloze rechtsbijstand?

U heeft recht op kosteloze rechtsbijstand als u een verwijzingsbrief heeft van het Huis voor Klokkenluiders. Voor meer informatie over de verwijzingsbrief kunt u terecht bij het Huis voor Klokkenluiders.

Hoe vraag ik een advocaat of mediator aan?

U meldt zich daarvoor aan bij de Raad voor Rechtsbijstand via het matchingformulier.

De zaak (n.a.v. mijn klokkenluidersmelding) bij de rechtbank is al afgerond. Nu is er een hoger beroep. Kan ik voor het hoger beroep wel een beroep doen op de regeling?

Ja, dat kan. Hiervoor heeft u een verwijzingsbrief van het Huis voor Klokkenluiders nodig.

Ik word juridisch bijgestaan via mijn rechtsbijstandsverzekeraar of ik kan daar een beroep op doen. Wat zijn mijn mogelijkheden?

U kunt kiezen. Ook als u al wordt bijgestaan. Of u gaat verder met de juridische bijstand via uw rechtsbijstandsverzekeraar, of u meldt zich aan voor juridische bijstand via deze regeling. U kunt dit met uw advocaat bespreken. Uw advocaat kan uitleggen wat voor u de gevolgen zijn.

Als een advocaat via uw rechtsbijstandsverzekeraar u bijstaat, dan kunt u bij het aanmeldformulier vragen uw huidige advocaat toe te voegen. Daarvoor moet hij of zij wel voldoen aan de voorwaarden van de regeling. U kunt er overigens ook voor kiezen dat de Raad een drie advocaten voorstelt. Hieruit kunt u er dan één kiezen.

Wanneer ben ik een melder van een vermoede misstand?

Voorheen werden alleen werknemers beschermd die een vermoeden van een misstand meldden, zoals bedoeld in de Wet Huis voor klokkenluiders. Nu worden ook personen beschermd die werkgerelateerde meldingen doen van een vermoeden van:

• een schending of een gevaar voor schending van het Unierecht;
• een misstand waarbij het maatschappelijk belang in het geding is.

Het Huis voor Klokkenluiders geeft advies aan mensen die een misstand vermoeden. Het heeft ook een verwijsfunctie als rechtsbijstand of mediation nodig is. Zij verwijst dan naar de Raad voor Rechtsbijstand voor gratis rechtsbijstand en/of mediation. Zie voor meer informatie: https://www.huisvoorklokkenluiders.nl/

Wanneer ben ik een derde betrokkene?

Dit kunnen familieleden en collega’s van de melder zijn, als zij een werkrelatie hebben met degene tegen wie de melding is gericht. Lees meer informatie.

Wanneer ben ik iemand die een melder bijstaat?

Dit is niet gekoppeld aan een specifiek persoon of beroep. Dit kan bijvoorbeeld een vertrouwensadviseur zijn. Lees meer informatie.

Kan ik een advocaat én mediator aanvragen?

Dit is soms mogelijk. Dit zijn de drie voorkomende situaties:

1. Als bij de contacten met het Huis voor Klokkenluiders duidelijk wordt dat er behoefte is aan een advocaat én een mediator dan geeft het Huis voor Klokkenluiders dit aan in de verwijzingsbrief.

2. Het kan voorkomen dat u in het traject met uw advocaat er achter komt dat de andere partij openstaat voor mediation en dat dat ook voor u de voorkeur heeft. U kunt dan alsnog een mediator aanvragen.

3. U en/of de mediator kunnen tot de conclusie komen dat een advocaat nodig is voor een goed mediationproces. Bijvoorbeeld als de andere partij veel juridische kennis heeft of heeft ingeschakeld en dat voldoende juridische kennis ook voor u essentieel is gelet op de rechtsvragen.

Wat is het Huis voor Klokkenluiders en welke rol heeft deze organisatie?

Het Huis voor Klokkenluiders is de verwijzer voor deze regeling. U komt enkel in aanmerking voor deze regeling als u een verwijzingsbrief van het Huis voor Klokkenluiders heeft ontvangen. Voor meer informatie over het Huis voor Klokkenluiders en wat zij voor u kunnen betekenen, kunt u terecht op de website van het Huis voor Klokkenluiders.

Aan welke voorwaarden moet ik voldoen?

Om aanspraak te kunnen maken op rechtsbijstand of mediation binnen deze regeling moet u in het bezit zijn van een dienstverlenings- en een verwijzingsbrief van de afdeling advies van het Huis voor Klokkenluiders.

Deze afdeling beoordeelt of in uw situatie sprake is van een redelijk vermoeden van een misstand (op basis van informatie die door u is verstrekt als melder). Als dat het geval is, ontvangt u (de melder) een dienstverleningsbrief van het Huis voor Klokkenluiders zodat u gebruik kan maken van de dienstverlening van het Huis voor Klokkenluiders.

Als de afdeling advies van het Huis voor Klokkenluiders vervolgens tot de conclusie komt dat rechtsbijstand en/of mediation noodzakelijk is in verband met uw melding, of mogelijke benadeling als gevolg van uw melding, geeft het een verwijzingsbrief af voor rechtsbijstand en/of mediation via de Raad.

Het bovenstaande geldt ook als het Huis voor Klokkenluiders vaststelt dat u iemand bent die een (potentiële) melder bijstaat of dat u een betrokken derde bent.

Hoe lang heb je recht op de juridische ondersteuning? En kan deze worden ingetrokken?

De advocaat en/of mediator die u kiest blijft u het gehele proces bijstaan. Dit geldt ook in geval van (hoger) beroep. U hoeft niets van de advocaat- en/of mediationkosten terug te betalen als er een voor u nadelige uitkomst is. Omdat uw inkomen en vermogen geen rol spelen bij deze regeling, hebben eventuele wijzigingen hierin ook geen gevolgen.

Wat zijn de mogelijkheden als het Huis voor Klokkenluiders mij geen verwijzingsbrief voor juridische bijstand geeft?

Komt u niet in aanmerking voor een verwijzing door het Huis voor Klokkenluiders, maar heeft u wel rechtsbijstand nodig? Dan kan de advocaat hier apart subsidie voor aanvragen bij de Raad voor Rechtsbijstand, buiten deze regeling om.

Of u hiervoor in aanmerking komt en of u een eigen bijdrage moet betalen, is afhankelijk van uw inkomen en vermogen van twee jaar geleden. Ook kan het zijn dat u aanspraak kunt maken op rechtsbijstand via een rechtsbijstandverzekering.

Zijn er kosten verbonden aan het gebruik van de regeling? Moet ik eventueel terugbetalen?

Nee. Als u gebruik kunt maken van deze regeling, zijn er voor u geen kosten. De advocaat mag ook geen kosten bij u in rekening brengen. Ook hoeft u niets terug te betalen als de procedure in uw nadeel uitvalt.

Ik heb al een advocaat of mediator. Wat nu?

Er zijn twee opties:

1. Uw advocaat of mediator voldoet aan de voorwaarden en schrijft zich in voor deze regeling. Met ingang van de datum dat de advocaat of mediator een toevoeging bij de Raad voor Rechtsbijstand aanvraagt, kan er geen geld meer in rekening bij u worden gebracht. De Raad betaalt vanaf dat moment uw advocaat of mediator . De facturen van daarvoor moeten wel door u worden betaald.

2. Uw advocaat kan of wil zich niet inschrijven voor deze regeling. U kunt dan kiezen voor uw huidige advocaat, maar zult die zelf moeten betalen. Ook kunt u zich melden voor de regeling en dan krijgt u van de Raad keuze uit drie advocaten die wel zijn ingeschreven. U verandert dan van advocaat.

Overigens kunt u ook een advocaat van uw voorkeur aandragen, mits deze uiteraard is ingeschreven voor de regeling (of aan de voorwaarden voldoet en zich alsnog inschrijft).

Welke advocaat en/of mediator mag ik kiezen?

Als u zich aanmeldt bij de Raad voor Rechtsbijstand met het verzoek om een advocaat en/of mediator dan stellen wij drie geschikte advocaten en/of mediators voor. U kunt daaruit kiezen.

Als u liever een andere advocaat of mediator wilt, is dat ook mogelijk. Wel moet deze aan de voorwaarden voldoen die zijn verbonden aan deze regeling. U leest hier meer informatie.

Mag ik mijn eigen advocaat kiezen/houden?

Ja. Om in aanmerking te komen voor een gratis rechtsbijstand (advocaat of mediator) moet hij/zij voldoen aan de voorwaarden van deze regeling en onder deze regeling willen werken. Ook moet hij/zij staan ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand of zich alsnog inschrijven.

Welke informatie en documenten heeft de Raad van mij nodig?

Als u het matchingformulier invult hebben wij alle informatie die voor de aanmelding nodig is. Uw advocaat zal zorgen dat wij eventuele aanvullende gegevens krijgen. De advocaat geeft ook uw verwijzingsbrief van het Huis voor klokkenluiders aan de Raad voor Rechtsbijstand.

Wat kan en mag de advocaat voor mij doen?

De advocaat kan u juridisch advies geven, een bezwaarschrift indienen, maar ook een gerechtelijke procedure namens u voeren in (hoger) beroep. U bespreekt met de advocaat wat hij of zij voor u kan betekenen.

Ik wil naar een andere advocaat overstappen. Mag dat?

Ja, dat kan. De advocaten moeten bij een overstap onderling afspreken wie welk deel van de vergoeding ontvangt. Uw advocaat kan u daar meer over vertellen.

Wanneer komt een zaak in aanmerking voor mediation?

Bij mediation zijn er twee sporen mogelijk:

1. U meldt zichzelf voor mediation.

2. De advocaat vraagt mediation aan om tot een oplossing van het probleem te komen. In beide situaties is van belang dat de andere partij ook akkoord is om via mediation tot een oplossing te komen. Het Huis voor Klokkenluiders kijkt ook of mediation een optie is voordat zij de verwijzingsbrief afgeven. Het kan ook voorkomen dat er eerst een advocaat is ingeschakeld en pas later blijkt dat mediation een optie is.

Wie kan mediation aanvragen?

Zowel u als uw advocaat kan mediation aanvragen. In beide gevallen moeten de overige betrokken partijen ook openstaan voor mediation. Het Huis voor Klokkenluiders zal dit met u bespreken.

Waar kan ik terecht voor meer informatie over mediation?

Informatie over mediation kunt u opvragen bij het Huis voor Klokkenluiders en bij de Mediatorsfederatie Nederland (MfN).

Wat betekent de evaluatie? En moet ik daaraan meewerken?

De regeling wordt na ongeveer twee jaar geëvalueerd. Iedereen die gebruik maakt van deze regeling zal een verzoek krijgen mee te werken aan de evaluatie van deze regeling. Er is echter geen verplichting om mee te werken aan de evaluatie. Het is wel belangrijk dat zoveel mogelijk mensen meewerken aan de evaluatie. Dat levert informatie op waarmee deze regeling en een eventuele toekomstige voorziening zo goed mogelijk kunnen aansluiten bij de wensen van melders.